Mocht je de hele tekst in PDF willen lezen, download het artikel dan hier:

In mijn vorige blog ketogeen en verkrampte hamstring heb ik de aanleiding beschreven die mij bracht tot omschakeling op een ketogene leefstijl. En over de eerste keto-hobbels. Ik ben vandaag (8 maart 2022) precies 8 weken onderweg. Tijd voor een eerste evaluatie. Niet een té rooskleurige, maar een eerlijke!

De ketoweg tot nu toe verliep niet alleen over bergen met magnifieke vergezichten, maar ook door dalen met onverwachtse modderpoelen. Zo kreeg ik in de eerste weken een tremor, die ik tot dan toe niet had. Best eng. En ik kon een wandeling weliswaar langer volhouden, ik werd dan niet echt moe, maar de echte spier-power/snelheid leek weg. Ik liep zo sloom als een sjokkende ezel en voelde me een locomotief. En ik kan me voorstellen dat mensen die dat meemaken dan stoppen met dit dieet. Mijn nieuwsgierigheid won het echter van de angst voor het onzekere en daarom ben ik doorgegaan. Tot mijn blijheid kan ik constateren dat de tremor weer terug bij af is (lees: bijna afwezig, alleen wat bij beweging). Maar de spier-snelheid laat nog te wensen over. Ik mis nog de impulsieve bruisendheid (zoals trappen oprennen) die ik voor ketogeen had. Volgens mijn keto-docent kan het 3 maanden of zelfs nog langer duren, voordat je volledig keto-adaptief bent, wat inhoudt dat je spieren volledig gewend zijn aan ketonen in plaats van glucose als brandstof. Nog maar even doorsjokken dus …

Maar … welke voordelen ervaar ik sinds mijn keto-avontuur al wel?

Ik voel me veel scherper en niet meer apatisch. Dat laatste vond ik misschien nog wel het ergste verschijnsel. Mijn concentratie is hersteld en mijn organisatievermogen, denkvermogen, initiatief en geheugen zijn weer als van ‘vroeger’ (echt!). Ik kan weer gewoon een hele dag aandachtig blijven, in plaats van dat mijn brein na 2 uur afschakelt. Mijn stemming is beter (was er altijd op de achtergrond een donkere wolk, hij is nu weg!). Mijn grootste angst toen ik de diagnose kreeg was juist dat ik mijn verstand, humeur, interesses en empathie zou kwijtraken, dus je kunt je voorstellen dat ik bij de bovengenoemde verbetering (die er opééns was van de ene op de andere dag), een gat in de lucht sprong!

Daarnaast zijn vele spierpijntjes verminderd. Ik ruik beter. Mijn huid is gezonder en mijn grijze haarplukken worden weer blond! Ik loop veel meer symetrisch en automatisch: mijn klapvoet is zo goed als weg. Mijn energieniveau is stabieler (als een diesel, minder springerig). Mijn blaasproblemen zijn verdwenen als sneeuw voor de zon …

Precies het resultaat dat kwam uit het onderzoek door Dr. Matthew Phillips! Ik kan je aanraden – mocht je dat nog niet gedaan hebben, zijn pagina op deze website te bekijken.

Op dit ketogeen-pad laat ik mij tevens inspireren door de kokosnoot-goeroe Dr. Bruce Fife. Hij adviseert elke dag 5 eetlepels kokosolie te gebruiken. Ik ben fan van zijn boek en intussen ook van kokosnotenolie. Je kunt het, naast het te consumeren, ook op je hele huid gebruiken en ermee zelfs de waterproof-mascara van je ogen verwijderen! Handige bijvangst. Ik voel me (en ruik volgens mijn man naar) een bounty, ‘een stukje paradijs op aarde’ …

20 maart 2022: ik krijg weer power/snelheid in mijn spieren en ren weer de trap weer op. Maar nog lang niet zo snel als vlak voordat ik met deze interessante voedingsstijl begon. Ik ga weer op zoektocht naar hoe dat kan:

Dr. Stephen Phinney en Dr. Jeff Volek schrijven in hun boek ‘The art and science of low carb‘ dat uithoudingsvermogen en piekinspanning bij getrainde atleten onafhankelijk zijn van de energieleverancier (glucose of ketonen), mits zij een aanpassingsperiode inbouwen. Zij adviseren dan ook niet om ketogeen te gaan eten vlak voor een wedstrijd. Je lichaam heeft minimaal 3 weken (maar anderhalf jaar komt ook voor!) nodig om zich op metabool en cellulair niveau aan te passen aan het feit dat energie nu uit vetverbranding wordt gegenereerd. Prof. Dominic d’Agostino, specialist op het gebied van ketogeen, noemt een minimum van 3 maanden. Je energiebeschikbaarheid gaat in deze overgangsperiode wel omhoog, doordat je toenemend meer en beter werkende mitochondria krijgt. Voor sommige mensen in onze graancultuur duurt deze wen-periode heel lang!

Ik lees ook dat glucose zorgt voor een direct beschikbare energie, best geschikt voor krachtinspanning zoals gewichtheffen. Vetverbranding is een goede basis voor duursport.

18 april 2022, 2e Paasdag: samen met mijn man en honderden andere natuurgenieters diesel ik in de heerlijke zon over een stuk Kromme Rijnpad op weg naar een uitsmijter zonder brood aan de gracht van Utrecht. 10 kilometer vandaag, dan zijn er 5 minder dan normaal. Niet omdat ik moe ben, maar omdat het nog niet went dat het langzamer gaat.

‘s Avonds ontvang ik een mail van een Parkinson-broertje waarin hij schreef dat hij een artikel had gevonden met de uitkomst van een interessant onderzoek, gefinancierd door de Michael J. Fox foundation. Daarin is aangetoond dat de hoeveelheid alfa synucleine-stapeling in het Parkinson-brein afneemt bij een ketogeen dieet. Zie het hele artikel hier: https://www.michaeljfox.org/grant/effect-dietary-ketosis-alpha-synuclein-accumulatio

5 mei 2022: Ik loop weer als een kievit en til bij de sportschool opeens 10-15 % meer gewicht. De tijdelijk tremor laat zich al weken niet meer zien.

Wordt vervolgd …

De jaarwisseling is net achter de rug en ik stoor mij toenemend aan een strakke hamstring die intussen ervoor zorgt dat ik alleen nog maar kan staan en liggen terwijl het wisselen van beide posities op zijn netst gezegd zeer onaangenaam is. Dat an sich levert komische taferelen op. Ik heb al een jaar of 4 een beetje last van dat ding, nu moet ik er echt wat mee. De fysiotherapeut die ik had, suggereert dat alleen levodopa nog helpt, omdat naar haar zeggen de verhoogde spierspanning vanuit het brein komt. Ik wil alleen liever niet aan de pillen!

Met snelwandelen ben ik intussen gestopt en de Qigongoefening ‘de beer gooit zijn staart van links naar rechts’ sla ik over.

Al een hele tijd speel ik met de gedachte om ketogeen te gaan eten, omdat het hielp bij Dr. Terry Wahls tegen haar MS, maar het ook zou helpen bij Parkinson. Ketogeen eten houdt in dat je per dag max 25 gram koolhydraten eet en veel vetten. Vanuit de vooronderstelling dat mijn omgeving dit vast overdreven vindt (ik héb al zoveel voedingsrestricties!), parkeer ik die gedachte.

Maar nu de hamstringkramp onhoudbaar is, moet ik wat! En naast de optie ketogeen, zie ik geen alternatief, anders dan aan de levodopa.

Toeval bestaat m.i. niet. Tijdens een vergadering van de werkgroep aanvullende therapiën van de Parkinsonvereniging noemt een lieve mevrouw wiens man Parkinsonisme heeft de naam van een kokosgoeroe, dr. Bruce Fife die een boek schreef over de ketogene eetstijl en Parkinson. En ik vind op internet een onderzoek van dr. Matthew Phillips die uitlegt dat ketonen veel betere en schonere energie leveren aan hersencellen dan glucose. Bij veel Parkinsons is er een metabole disbalans in de suikerstofwisseling, waardoor hersencellen niet voldoende glucose kunnen opnemen en daardoor gaan disfunctioneren. Met ketonen heeft het brein geen moeite.

Dus ik ga ketogeen!

En zoek naar een fysiotherapeut voor mijn been die er nog wél een gat in ziet. Rare uitdrukking eigenlijk. Ik vind haar! In mijn eigen stadje, dus lekker dichtbij. Zij geeft mijn been de meest verrukkelijke massage, geeft enkele ontspannende oefeningen en voorziet mij van tips. Misschien is mijn looptechniek bij het snelwandelen niet goed? We bekijken wat filmpjes van hoe professionals het doen. Zo knap doe ik het niet! En mijn vingers plat op de grond leggen met gestrekte benen (bij de Qigingoefening ‘touch the earth and reach the sky’) lijkt haar op de manier waarop ik hem doe wat ambitieus. “Je bent geen 20 meer!”, zegt ze. Wat een heerlijk mens! Ze raadt voor nu de crosstrainer aan ipv snelwandelen. Met die beweging zou de hamstring wat ontzien worden.

Op de 13e januari stop ik – na een goed gesprek met mijn man hierover – met het eten van grote hoeveelheden koolhydraten. Ik bestel en lees het boek van de eerdergenoemde kokosnotendokter, vraag in een facebookgroep en aan een bevriend lotgenoot tips, struin internet af, en begin! Of beter gezegd: stop. Met koolhydraten. Ik ga ketogeen! En mijn man ketogeent mee. Leuk!

We vinden een mooie youtube van de Haags internist Yvo Sijpkens die je kunt zien midden op deze pagina. Hij stelt dat juist het niet-ketogeen eten (dus volgens de maaltijdschijf) zoveel chronische aandoeningen veroorzaakt..

Na 2 dagen kwam de ‘hongerklap’ die in de mond van hen die hier verstand van hebben ‘ketogriep’ wordt genoemd. 1 uur voelde in me rot, daaromheen 2 dagen niet zo lekker, maar tegelijk merk ik (het is nu 5 dagen later) een vergrote mentale helderheid op. Mijn ‘oude ik’ lijkt weer terug. Ik kan weer zitten en een uur op normaal tempo lopen. Ik ben 1,5 kilo afgevallen, terwijl ik pure roomboter, kaas, biefstuk, en elke dag 2 eieren met veel toegevoegd kokosvet eet. En groenten. Een wat andere eetwijze dan pakweg een week terug. Toen at ik vegetarisch en geen zuivel. Ik kan het mij voorstellen als een niet-wetende andere mens mij voor gek zou verklaren. Het mag. Ikzelf weet beter. Dit helpt!

De kramp in mijn hamstring is enorm verminderd. Of dat aan het ketogeen dieet ligt of de goede behandeling door de fysiotherapeut weet ik niet.

Het huis ruikt naar aceton. Zelfs ik ruik dat!

Het is 25 januari en ik bezoek mijn fysiotherapeut. Zij is een heerlijk doortastende dame die aanvoelt waar bij mij de schoen wringt. Ik hou van haar hekderheid. Sowieso mag ik haar! Toen ik haar vroeg hoe het toch kan dat een hamstring verkrampt als ik zit, haalde zij bij haar collega-praktijkruimte een heus rug-skelet op. Hij heet Harry. Ze wijst op Harry en met hulp van een poster aan de muur uit welke vele spier- en speklagen een bil is opgebouwd. Ik begrijp dat ik me beweeg als een pre-historische aap, hoewel zij dat nooit zo zou zeggen. Kijk, zo’n beeld zet aan tot adequatere beweging. Ik hoef me alleen maar voor te stellen dat ik me evolutionair een aantal stadia verder bevind dan een neandertaler en alles komt goed? Zo simpel ligt het niet. Volgens mijn fysio zal mijn been misschien altijd een beetje een zwakke plek blijven, maar verbetering is mogelijk! Daar kan ik mee leven. Ik krijg wat nieuwe oefeningen, ze helpen echt! Ik implementeer ze in mijn Qigong-reeks. De beer kan zijn staart weer van links naar rechts gooien!

27 januari: wauw! De ketonen doen hun werk. Ik loop veel beter, maar de impact op niet-motorisch verschijnselen is nog veel groter! Wel heb ik nu een lichte tremor, welke ik voordien niet had. Ik ben nu twee-en-een-halve week ‘onderweg’.

Ik ga naar een chiropracter voor mijn been. Mijn SI gewricht blijkt a-symetrisch en daardoor is de aanhechting van mijn hamstring overbelast. Dat kan dus ook! Deels ontstaat de hamstringpijn daardoor. En is deze dus deels te verhelpen. Ik krijg een kraakbehandeling, een stevige massage met een soort apparaat dat lijkt op zo’n ding, waar ook buiten straatstenen mee worden aangestampt, en het advies een hometrainer te gebruiken ipv een crosstrainer. Laten we die nu net ook hebben staan! Nu moeten jullie niet denken dat we een sportschool in huis hebben ofzo, maar we zitten toevallig goed in de beweegapparaten. Het straatstenenaantrilapparaat (een mini thumper pro) schaf ik op advies van ‘de kraker’ zelf aan. Zo kan ik ook thuis mijn strakke spieren te lijf gaan.

19 februari. Het ketogeen dieet bevalt me erg goed. De tremor is zo goed als weer weg. Ik wil nu alles over ketonen weten, omdat ik besef dat deze voedingsstijl waarschijnlijk levenslang mijn metgezel zal zijn. Ik meld me, na een erg aardig telefoongesprek met de oprichtster Louisette Blikkenhorst, aan voor een ontzettend interessante cursus bij Ketogenic Instituut. Leuk, ik heb er zin in!

Ik bekijk een inspirerende youtube van de 46-jarige Jimmie Choi, die 19 jaar terug de diagnose Parkinson kreeg. Na aanvankelijk (8 jaar) passief de progressie van de aandoening lijdzaam te hebben ondergaan, belande hij met zijn zoontje na een valpartij onderaan de trap. Dat was voor hem het moment dat hij besloot het anders te gaan doen. Hij ging veel sporten, en liep erna vele malen de marathon. In de youtube laat hij zien waartoe krachtsport hem bracht. Inspirerend! Nog dezelfde middag ga ik naar de sportschool bij mij in de buurt en volg een proefles. Jeej, daar valt wel het een en ander te verbeteren!

In een nieuwe blok ga ik verder met het onderwerp ‘ketogeen’. De hamstring laat ik nu even voor wat-ie is. Die is oke zo!

Marianne, maart 2022

Dit is de grote vraag die m.i. elke Parkinsongediagnostiseerde heeft. Mijn neuroloog zei dat het antwoord op die vraag niet geheel duidelijk is, maar dat het lijkt dat de medicatie mogelijk een gunstige invloed heeft op de progressie. Maar … waar komt die alom gevreesde overbeweeglijkheid na 5-10 jaar medicijngebruik dan vandaan? Daar wilde ik meer van weten! Ik vond onderstaande …

Het nu volgend onderzoek is uitgevoerd door Stanley Fahn en J Neurol (2005), en is gepubliceerd op PubMed. Hieronder de letterlijke (vertaalde) tekst:

Levodopa-therapie, zoals oorspronkelijk vastgesteld door George Cotzias [2, 3], is de krachtigste behandeling voor de ziekte van Parkinson (PD). Levodopa’s toxiciteit voor neuronen in vitro heeft aanleiding gegeven tot bezorgdheid als het de progressie van PD zou kunnen versnellen, hoewel in vivo dierstudies suggereren dat het neuroprotectief kan zijn.

Doel: De resultaten bespreken van de ELLDOPA-studie die werd uitgevoerd om te bepalen of levodopa-therapie de snelheid van progressie van de ziekte van Parkinson (PD) beïnvloedt.

Opzet: ELLDOPA was een multicenter, parallelgroep, dubbelblind, doseringsbereik, gerandomiseerde, gecontroleerde klinische studie.

Omgeving: Academische klinieken voor bewegingsstoornissen op 38 locaties in de Verenigde Staten en Canada.

Patiënten: Driehonderdeenenzestig patiënten met vroege PD van minder dan 2 jaar die geen symptomatische therapie nodig hadden.

Interventies: De proefpersonen werden willekeurig toegewezen aan een van de vier behandelingsgroepen: carbidopa/levodopa 12,5/50 mg driemaal daags (N=92), 25/100 mg driemaal daags (N=88), 50/200 mg driemaal daags (N=91), of overeenkomende placebo (N=90). De dosering werd gedurende 9 weken geleidelijk verhoogd en vervolgens gehandhaafd tot week 40, waarna de actieve behandeling gedurende 3 dagen werd stopgezet. Na 2 weken zonder actieve behandeling (week 42) werd een definitieve beoordeling van de PD-ernst verkregen.

Uitkomstmaten: De vooraf gespecificeerde primaire klinische uitkomst was de verandering in de totale Unified Parkinson’s Disease Rating Scale (UPDRS) tussen baseline en week 42, waarbij de vier behandelingsgroepen werden vergeleken. De primaire neuroimaging-component van het onderzoek bij een subgroep van 142 proefpersonen was de procentuele verandering in de opname van striataal (123)jood 2-beta-carboxymethoxy-3-beta-(4-joodfenyl)tropaan (bèta-CIT) tussen baseline en week. 40 bezoeken. De neuroimaging-substudie maakte gebruik van single photon emission computed tomography (SPECT) van de dopaminetransporter.

Resultaten: Alle doseringen van levodopa hadden gedurende het hele onderzoek klinisch voordeel ten opzichte van placebo op de UPDRS-scores, inclusief 2 weken na het stoppen met levodopa. De UPDRS-scores in week 42 bereikten niet het niveau dat werd aangetroffen in de placebogroep (verandering van 7,8+/-9,0, 1,9+/-6,0, 1,9+/-6,9 en -1,4+/-7,8, voor placebo, 150 mg /dag, respectievelijk 300 mg/dag en 600 mg/dag, p<0,0001). Misselijkheid (p=0,001) en dyskinesieën (p=0,0001) kwamen vaker voor in de levodopa-groepen, vooral bij de hogere doseringen. Bevriezing verscheen rond dezelfde tijd, maar kwam vaker voor in de placebogroep (14%) en 150 mg/dag-groep (10%). Het percentage afname van bèta-CIT-opname in het striatum was significant meer uitgesproken in de levodopa-groepen dan in de placebogroep (-7,2%, -4%, -6% en -1,4% bij 600 mg/dag, 300 mg/dag , 150 mg/dag en placebo, respectievelijk; p=0,035).

Conclusies: De klinische resultaten geven niet alleen aan dat levodopa op een dosisafhankelijke manier effectief is bij het overwinnen van de tekenen en symptomen van PD, ze ondersteunen ook het concept dat het medicijn de ziekteprogressie niet versnelt, maar eerder de snelheid van de ziekte kan vertragen . De klinische studie kon geen enkel bewijs aantonen dat levodopa de vroege PD verergert. De bèta-CIT SPECT-substudie geeft echter het tegenovergestelde effect aan, namelijk dat levodopa een snellere achteruitgang veroorzaakt in de integriteit van de dopaminetransporter die zich in de nigrostriatale zenuwuiteinden in het striatum bevindt. Deze tegenstrijdige bevindingen rechtvaardigen verder onderzoek naar het effect van levodopa op PD. ANDERE OBSERVATIES: Het ELLDOPA-onderzoek was het eerste dosis-responsonderzoek naar levodopa dat ooit is uitgevoerd. Het toonde aan dat de dosis een factor is in de oorzaak van het veroorzaken van motorische complicaties van dyskinesieën en slijtage, en dat deze al na 5 tot 6 maanden kunnen ontstaan. Aan de andere kant kan het bevriezen van het lopen worden vertraagd of het optreden ervan worden verminderd door levodopa in hoge dosering, in vergelijking met placebo of laaggedoseerde levodopa. Het stopzetten van levodopa na een afbouw van 3 dagen kan veilig worden uitgevoerd zonder het neuroleptica-achtige syndroom te veroorzaken. 

Mariannes gedachte: Ik ben natuurlijk geen wetenschapper, maar ik vraag me af of de UPDRS-score (Een score die wordt gemeten na het laten beantwoorden van een vragenlijst die op symptomen inzoomt) niet te vroeg is gemeten na het stoppen met de Levodopa (reeds 2 weken erna), om een betrouwbare vergelijking te kunnen maken met de placebogroep. Toen ik stopte met mijn medicatie, merkte ik wekenlang dat de levodopa nog zijn werking had. Pas na een week of 6-8 waren mijn bewegingen weer traag als voor gebruik van de medicijnen. En ik had deze veel korter gebruikt dan de 40 weken uit bovenstaand onderzoek.

De andere score, gemeten met de beta CIT SPECT scan vind ik zorgwekkend. Juist de schaarse hoeveelheid dopaminereceptoren wil je toch koste wat het kost proberen te sparen?

Maar zoals gezegd, ik ben geen wetenschapper en ook geen principieel tegenstander van Levodopa. Ik ben wel benieuwd naar eventueel nieuwere onderzoeken naar dit onderwerp. Ik zocht verder op PubMed en vond een nieuwe kijk op voorgaande onderzoek, dat een jaar erna werd gepubliceerd:

Een nieuwe kijk op levodopa op basis van deELLDOPA studie

Door S Fahn . J Neurale Transm Suppl. 2006

Levodopa is de gouden standaard voor de behandeling van de ziekte van Parkinson (PD) sinds het met succes werd geïntroduceerd in 1967. Maar in de jaren daarna, na te hebben erkend dat levodopa vaak leidt tot motorische complicaties van slijtage en dyskinesieën, zijn er discussies geweest tussen artsen over wanneer de behandeling met levodopa moet worden gestart. Om de ontwikkeling van deze motorische complicaties te vertragen, werd gepleit voor uitstel van therapie. Dit werd populairder naarmate de dopamine-agonisten beschikbaar kwamen. Hoewel ze minder krachtig zijn dan levodopa bij het verlichten van de symptomen van PD, hadden ze veel minder kans om de ongewenste motorische complicaties te veroorzaken, ook al hadden ze hun eigen nadelige effecten. Toen werd erkend dat dopamine zelf, een factor kan zijn die leidt tot de dood van dopaminerge neuronen omdat het bijdraagt ​​aan de vorming van oxyradicalen, ontstond er een nieuwe zorg, namelijk dat levodopa, door zijn omzetting in dopamine in de hersenen, zou kunnen bijdragen aan de bestaande oxidatieve stress en mogelijk de neurodegeneratie van dopaminerge neuronen zou kunnen versterken . Hoewel er veel over werd gedebatteerd en zonder definitief bewijs, was deze mogelijkheid voldoende om sommige clinici reden te geven om de start van de levodopa-therapie uit te stellen. De ELLDOPA-studie is gemaakt om deze hypothese te testen. De klinische component van het onderzoek kon geen verbetering van de PD-symptomen vinden nadat levodopa was stopgezet na 40 weken behandeling met levodopa. In plaats daarvan gaven de klinische resultaten aan dat de symptomen veel minder waren gevorderd dan bij placebo, en op een dosis-responsmanier. Dit suggereert dat levodopa mogelijk neuroprotectieve eigenschappen heeft. De onzekerheid dat een stopzetting van 2 weken met levodopa het symptomatische voordeel mogelijk niet volledig heeft geëlimineerd en de tegenstrijdige resultaten van de neuroimaging-component van de ELLDOPA-studie hebben nog meer onzekerheid gecreëerd dat levodopa neuroprotectief is. Een onderzoek onder neurologen die PD-patiënten behandelen, toonde aan dat de overgrote meerderheid van deze clinici niet gelooft dat levodopa neuroprotectief is, en ze blijven bezorgd over de waarschijnlijkheid van het medicijn om motorische complicaties te veroorzaken. De ELLDOPA-studie slaagde er dus niet in het behandelpatroon van PD te veranderen, en de clinici hebben meer overtuigend bewijs nodig van ofwel neuroprotectie ofwel neurotoxiciteit van levodopa voordat ze hun behandelaanpak zouden veranderen.

Conclusie Marianne

Vette tekst hierboven zegt m.i. genoeg.

Nog een situatie waaruit blijkt dat levodopa geen medicijn is dat perse altijd zijn werking behoudt:

Misschien kennen jullie de film awakening, waarin de hoofdrol van neuroloog briljant vertolkt wordt door Robin Williams. Het verhaal is waar gebeurd. De griepepidemie van 1918-1920 viel samen met ern lethargische encefalitusepidemie (hersenontsteking). In 1928 was deze epidemie voorbij, maar 1000-en overlevenden leden nu aan een soort apatische parkinsonisme (catatonie). Gevangen in een niet-reagerend lichaam, werden velen in een verpleeghuis geplaatst. In 1969 stelde de neuroloog dr. Oliver Sacks voor de patiënten levodopa toe te dienen. Een aantal van de patiënten kwamen daardoor wonderbaarlijk bij bewustzijn, werden ontvankelijk, zich bewust van hun omgeving en verleden en kwamen uit hun rolstoel! De wonderbaarlijke genezing duurde echter maar kort, de patiënten rolden na enkele dagen/weken weer af naar een catonische toestand. Herhaalde dosis Levodopa bleek nutteloos.

Conclusie Marianne

Mijn boerenverstand is er niet gerust op dat Levodopa niet gewennend werkt/niet neurotoxisch zou zijn als ik bovenstaande situatie lees, dus doe mij nog maar liever even niet.

Kort nadat ik de diagnose kreeg, kwam ik een Parkinson-trainingscentrum bij mij in de buurt op het spoor. Nog min of meer in de diagnose-paniek belde ik hen en er volgde een opbeurend telefoongesprek over neuropaden, groot en bewust bewegen en balans verbeteren en de therapeut-dame sprak de voor mij legendarische woorden: ‘Parkinson is het einde van de wereld niet!’ Deze vrouw wilde ik nader leren kennen!

Ik ging kennismaken en mocht al snel beginnen met een trainingsprogramma van 4 weken, 4 dagen per week, elke dag een uur in haar praktijk. En dan thuis elke dag een half uur oefenen. Omdat ik nog volop bezig was mijn werk te combineren met mijn zoveelste burn-out, stelde ik uit. Bijna een jaar.

Maar nu was het dan zover.

Ik kreeg een leuk, enthousiast maatje toebedeeld. Jolanda. Gezellig om de komende 16 keer samen met haar op te trekken. We delen onze schrik over de diagnose en gaan vervolgens in een kleine kring zitten op een stoel. Les 1 begint.

De van you-tube bekende oefeningen waren te doen. Ik vroeg of we dit nu 16 keer zouden herhalen. Mijn maatje beaamde dat het wat haar betreft ook wel wat pittiger mocht. De therapeut-dame zei dat er wat verzwaring aan zou worden toegevoegd. Nou, dat hebben we geweten! Spieren waarvan ik dacht dat de Parkinson ze had opgevreten (ik had dat ‘geaccepteerd’, pas dus op dat je niet alles accepteert!), werden tot leven gewekt. Bewegingen waarvan ik beweerde dat de Parkinson zijn tentakels daar nog niet in had weten te zetten, vielen genadeloos door de mand. Een voorbeeld. Therapeut-dame: “Je moet van je linkerhand ook je vingers goed uitstrekken”. Ik: “Dat doe ik toch?”. Zij: “Nee, jij doet het zo”. Zij deed voor hoe mijn vingers stonden en vormde met haar hand een kommetje. Ik kijk ongelovig naar mijn vingers. Mijn vingers strekken zich inderdaad niet verder dan dat kommetje. Ze heeft gelijk!! Vanaf dát moment leg ik me erbij neer dat zij steeds gelijk heeft 🙂

Ze legt uit hoe al oefenende nieuwe neuropaden worden aangelegd in het brein. Ik hou van nieuwe neuropaden!!

De lessen, die alternerend worden gegeven door de enthousiaste dame en 2 dito heerschappen, vergezeld door een lieve stagiare, eindigen steeds met een praktische toepassing van het geleerde. Zo leer ik bewust een stoel te verplaatsen, mijn jas aan te trekken en uit de auto te stappen. Alsnog ziet dat laatste er alles behalve elegant en gestroomlijnd uit. MAAR! Ik kom eruit! Uit de auto dan. Nog niet uit de bank. Daarvoor is weer een andere oefening. Ik leer dat ik moet opstaan als een vliegtuig en niet als een raket. Weer wat geleerd 🙂

We leren lopen als een mannequin en daarbij om ons heen te kijken, zonder ons evenwicht te verliezen. Het lukt! We lopen een soort apekooipad met tussenliggende opdrachten. Dat laatste om het multi-tasken te oefenen. Wat een onwijs leuke oefening! We pellen mandarijnen. Dát is moeilijk! We krijgen schrijf-les (met daarbij een reflectie op de plaats van kramp in onze schrijfhouding) en versterken onze schouderspieren liggend over een reuzenbal. Steeds worden, nieuwe, interessante attributen uit de kast getoverd. Matten, egels, lampjes, een sombrero-achtige tol, voetbaldoeltjes, loopmatten, elastieken, opstapjes, ballen en echt nog veel meer! We ervaren dat ‘vanzelfsprekend geachte’ bewegingen helemaal niet altijd zo vanzelfsprekend meer gaan, maar dat we door bewust te bewegen (in plaats van automatisch) alles wél gewoon kunnen.

We krijgen een proefles boksen. Sjonge, wat is dat moeilijk! En leuk! En terloops geven de therapeuten mij tips hoe ik de functie van mijn (niet door Parkinson-veroorzaakte, pijnlijke) knie en schouder kan verbeteren. Beide klachten had ik al eindeloos lang en wat geen eerdere hulpgever heeft kunnen geven, gaven mijn helden mij wel. Na een heuse filmopname van de ‘fout’ in de beweging van mijn knie, kreeg ik een paar zeer helpende tips! Ik ga een standbeeld van het drietal oprichten, dat snap je!

Tijdens een andere les die wordt gegeven door een therapeut-jongeman vraag ik hem of hij tips voor mij heeft t.a.v. het snelwandelen, dat ik nu bijna een jaar om de andere dag doe. “Laat maar zien hoe je het doet!”. We gaan naar buiten. Mijn geduldige mattie Jolanda ook. Ze is een lieverd! Ik snelloop, de jongeman rent mee. Het moet een hilarisch gezicht zijn ons als duo door de straat te zien spoeden. Hij roept: “Verder met je linkerarm naar achteren! Groot! Groot!”. De terugweg lopen we op normaal tempo en evalueren. Hij raadt aan te proberen met kleine handgewichten van 500 gram te lopen. Wellicht helpt dat de armswing te vergroten.

Tussendoor delen Jolanda en ik verhalen over situaties waar we in het dagelijks leven tegenaan lopen. We hebben een leuke ‘klik’ met elkaar en lachen veel. En soms valt een traan, want wíe wil nu Parkinson hebben? Toch verbindt zo’n diagnose ook!

De 4 weken zijn omgevlogen. Het moois dat we met elkaar ervaren hebben is voltooid verleden tijd. Maar zeker ga ik in de toekomst terugkomen, van deze mensen en inzichten word ik blij, ze weten écht veel over Parkinson. Ik heb ontzettend veel geleerd!

Lieve, vrolijke therapeuten Heidi, Joris en Kevin en lieve Jolanda, BEDANKT!!

Ps: Lees hier wat de achterliggende gedachte van LSVT-BIG is

Toen ik mijn diagnose kreeg, wilde ik hem in eerste instantie alleen voor mijzelf en mijn man houden, me ingraven als een hamster in een warm holletje en daar nooit meer uitkomen. Gelukkig waren de coronamaatregelen in die fase mij gunstig gezind.

Dit terugtrekgedrag had ik nooit ingeschat overigens. Als pleitbezorger van de leuze ‘maak van je hart geen moordkuil’ stond ik bekend als extravert en open, soms zelfs een flapuit. Ik heb mezelf dus weer wat beter leren kennen …

Zo ook mijn kwetsbaarheid als een ander me – goedbedoeld – een hart onder de riem wilde steken, toen ik uit de Parkinson-kast kwam. Soms was ik door de lief bedoelde pogingen de wanhoop nabij! Vooropgesteld, ik zou zelf niet hebben geweten hoe ik zou hebben gereageerd als iemand me zou vertellen: “O ja, by the way, ik heb Parkinson”. Ik zou waarschijnlijk iets stoms zeggen, natuurlijk ook vanuit goede intenties.

Toch vond ik het interessant om verschillende soorten reacties te inventariseren en deze te cathegoriseren in 2 groepen. Ik denk dat iedereen vanuit zijn eigen, andere kwetsbaarheid de rangschikking ‘fijn’ en ‘minder fijn’ anders zou maken. Dus voel je niet bezwaard als je vanuit een goede intentie ooit iets zei dat ik in cathegorie 2 geplaatst heb. Ik ben ook maar ik.

Fijne reactie:

• ” Wauw, heftig, maar jij kán (jullie kunnen) dit!”
• “Ik ken gevallen van mensen die na 15 jaar nog volop in het leven staan, prima zelfstandig leven en nog heerlijk op vakanties gaan”
• “Zo’n aandoening brengt vaak ook wat” (Alleen als iemand met een vergelijkbare aandoening dat zegt, in mijn geval kwam deze van een kennis met MS)
• “Parkinson is het einde van de wereld niet”
• “Je kunt altijd op me rekenen, ook als het straks minder met je gaat!”
• Bloemen!
• Kaartje
• Appje (met veel lieve ikoontjes erin, bloemetje, hartje, zoentje)

Minder fijn:

• Geen reactie
• Een vragenvuur: “Welke verschijnselen heb je dan? En nu? Zag je dit aankomen? Hoe voelt dit voor jou?”
• “Nu gaat het nog goed, ga maar snel nog wat leuke dingen doen, straks kan het misschien niet meer”
• “Ooh, erg zeg. Ik kende iemand die daar vreselijk onder geleden heeft. Uiteindelijk is zij eraan overleden. Zij kon niet meer slikken en is uiteindelijk gestikt. Haar man is er nooit overheen gekomen”
• “Ooh, wat vreselijk erg. Je bent nog zo jong”

Tip van mij voor jou als gediagnostiseerde:

Heb als-je-blieft compassie met degene die net het heftige nieuws van jou te horen heeft gekregen. Misschien worstelt hij zelf met een (ander) levensgroot probleem en komt jouw nieuwtje wel heel onverwachts zijn aandachtssfeer binnen. Weet hij echt niet hoe te reageren. Misschien kent hij wel iemand met gevorderde Parkinson die als muurbloempje in een verpleeghuis wegkwijnt en bij alles hulp nodig heeft. Misschien vecht de persoon zelf tegen zware depressie en weet hij gewoonweg niet wat hij moet zeggen. Of … is iemand van beroep een hulpverlener en volgt hij een aangeleerd, rationeel protocol.

Zou je zelf altijd precies goed reageren? Ik niet!

Meeleven met elkaar is niet de meest makkelijke, maar wellicht (zij het met vallen en opstaan) de meest belangrijke levensinvulling. En ‘fouten’ maken daarin? Ik vind dat het mag!

Marianne

November 2021

Als reactie op mijn oefen- en leefstijlprogramma wordt me bovenstaande vraag nogal eens gesteld. Of ook: “Je bent nu nog fanatiek en enthousiast, blijf je dit dan je hele leven doen?”.

Ik ben niet in staat om in de toekomst te kijken, maar vandaag, gisteren, vorige maand en eigenlijk al sinds december 2020 is het me gelukt. Overigens met enorm veel voldoening, het helpt namelijk echt! Ik vergelijk het met beoefenen van een topsport of het aanleren van het bespelen van een muziekinstrument. Wil je echt beter worden, dan moet je uren per dag oefenen … en volhouden! Al mijn voorbeelden schrijven dat je de verschijnselen van Parkinson pas dán kunt beïnvloeden als je er radicaal voor gaat. Bianca Molle verdedigt de tijdsduur van haar oefenprogramma van 3 uur per dag heel treffend: “Het alternatief is dat ik 12 uren per dag op de bank zit”. Daar heb ik niets aan toe te voegen!

Maar eerlijk is eerlijk, ik bevind me in de gezegende omstandigheden dat ik me deze investering kán permiteren. Ik heb geen thuiswonende kinderen meer en mijn beweeggestel doet het goed. En, misschien nog de belangrijkste factor, ik word enorm gesteund door mijn omgeving! Dat mijn eetpatroon afwijkt, stuit meestal niet op ‘gedoe’. Dat ik zoveel uur per dag beweeg en mediteer, vindt tot nu toe iedereen oké. Ook mijn man, die het heerlijk vindt om in die tijd zijn eigen dingetjes te doen. En vooral met dat laatste (steun van mijn partner) staat of valt het welslagen van mijn programma. Ik raad je aan de schuingeschreven tekst te lezen bij mijn voorbeeld John.C.Coleman (het schuin gearceerde deel) mocht je overwegen jouw leefstijl over een andere boeg te gooien. Het gaat over hoe wezenlijk belangrijk het is als je omgeving je aanmoedigt!

Offer je dan niet heel veel op? Ja!

Jouw aanpak van jouw Parkinson moet een beetje bij je passen, denk ik. Ik kan goed door 1 deur met mijn nieuwe leefstijl. Ik begrijp het als anderen hun Parkinson anders willen of moeten aanvliegen.

En hoe de toekomst eruit ziet? Of ik dit volhoud? Ik heb geen idee!

Marianne, oktober 2021

Tja, daar sta je dan met je kersverse diagnose, je vage klachten, een duistere schets van hoe jouw toekomst er mogelijk uitziet en een receptje Levodopa in je hand. Wat nu?

Feit is dat met het stellen van de diagnose, de fatale variant Parkinsonisme niet is uitgesloten. En Parkinson wil je echt niet hebben, maar Parkinsonisme nóg minder! “Jouw lichamelijke reactie op de Levodopa zou de diagnose Parkinson iets beter kunnen onderbouwen. Reageer je er goed op, dan heb je waarschijnlijk Parkinson, reageer je matig of zelfs niet, dan heb je misschien MSA. MSA is progressiever dan Parkinson”, vertelt de neuroloog mij. Kan het nog erger zijn dan Parkinson dan? Ja dus!

Dus ging ik aan de pillen. Opeens wil ik graag Parkinson hebben. Welke gek kan überhaupt verlangen naar een diagnose Parkinson? Nou, ik dus … Je snapt intussen waarom!

Nog steeds verdoofd van de schrik van de diagnose, neem ik mijn eerste pil. Later lees en ervaar ik wel wat dat spul doet (en wat niet!). Man, wat voel ik me die eerste 2 weken beroerd! Duizelig, gedesoriënteerd, misselijk, maar ook … worden mijn bewegingen sneller. En dat betekent goed nieuws! Op de crosstrainer waan ik mij Fred Flintstones in zijn loopwagen. En de stijfheid verdwijnt als sneeuw voor de zon! Ik krijg echter ook nieuwe verschijnselen, vooral cognitieve mankementen, persoonlijkheidsverandering en ik merk een ‘draaiende wiebel’ in mijn nek en schouders op. Zou dat nu al een begin van de gevreesde ‘overbeweeglijkheid’ zijn?

Intussen merk ik dat veel van mijn Parkinson-verschijnselen helemaal niet verdwijnen door de Levodopa. Loop- en beginnende balansproblemen, klapvoet, ontbrekende armzwaai bij het lopen, slik- en stemstoornissen, mentale en cognitieve symptomen, verminderd reukvermogen en bevriezen bijvoorbeeld … Levodopa doet daar bij mij – en naar ik verneem ook bij veel anderen – niets tegen. Een tekort van dit ‘wonderstofje’ is klaarblijkelijk niet de enige/exacte oorzaak van mijn verschijnselen. Eigenlijk helpt het alleen maar tegen mijn spierstijfheid en bewegingstraagheid. Levodopa geneest niet en vertraagt de progressie van de aandoening niet. En toen ik op de bijsluiter het scala aan mogelijke bijverschijnselen las en ze deels ook zelf bemerkte, besloot ik te pogen een beetje minder te gebruiken. De neuroloog had me tenslotte verteld dat sporten net zo goed zou werken als gebruik van medicatie.

Ik ontwikkelde en begon mijn oefen en leefstijlprogramma in november 2020. Ik startte met 3 uur per dag (en daarnaast aangepaste voeding), breidde dat in de eerste helft van 2021 uit naar 4 uur per dag en heb dat sindsdien consequent kunnen volhouden. Daarbij ging ik stevig aan de slag met mijn mindset. Ik merkte dat het steeds beter met me ging. Stapje voor stapje ging ik de medicatie (3 x 2 Sinemet van 62,5 mg) afbouwen. Dat ging probleemloos. Intussen ben ik alweer een aardig poosje ‘clean’. En hoe het nu met mij gaat? Sommige verschijnselen zijn nu minder aanwezig, andere zijn gelijkgebleven. Maar van een verslechtering heb ik niets gemerkt. Stress blijft echter een killer!

Toegegeven, mijn linkerarm beweegt – sinds ik geen medicatie meer gebruik – weer trager en ik ben weer stijver. Maar hoe erg is dat voor nu? Veel bewegen helpt heel goed tegen de stijfheid en de traagheid, merk ik … dus die neem ik op de koop toe (overigens merk ik dat ik bij weinig stress/multi-tasken niet zo traag en stijf ben). De traagheid en stijfheid motiveren me bovendien om me consequent aan mijn oefenprogramma te houden! En, hoewel het nu goed met mij gaat en ik tevreden ben, hoop ik stiekum dat ik nog meer verbeter! Prof. Dr. Karen Raphael en John Pepper (beiden snellopers), John Coleman en eigenlijk al mijn voorbeelden merkten een echte, opzienbarende verbetering pas op na 1 tot zelfs 6 jaar.

Ik ben ervan overtuigd dat mijn Parkinson over een langere periode van roofbouw op mijn fysieke en vooral mentale gestel ontstaan is. Herstel van de gevolgen van deze roofbouw, waardoor hopelijk vermindering van (sommige) symptomen gaat natuurlijk niet van de één op de andere dag. Alleen een supplement nemen of een part-time aanpassing van mijn leefstijl vinden mijn voorbeelden niet voldoende. Wil ik die befaamde nieuwe neuropaden in mijn brein aanleggen om de afgenomen automatische bewegingen te compenseren (LSVT en bewust bewegen) en de breinreparatiestof BDNF of GDNF en dopamine aanmaken, dan zit er niets anders op dan veel te bewegen. En heel veel te investeren in een andere leefstijl. Mijn lichaam wil me iets vertellen nu ik Parkinson heb. Daar wil ik naar luisteren door me ervan bewust te worden hoe Parkinson-naturel (ik bedoel: zonder pillen) precies voelt, welke oefeningen de verschijnselen positief en welke triggers ze negatief beïnvloeden en deze signalen niet verdoven met Levodopa.

De openingszin van het boek ‘Limits to medicine’ van de Oostenrijkse filosoof en theoloog Ivan Illich in 1974 luidt: Geneeskunde is een bedreiging voor de gezondheid geworden” . Volgens Illich betekent gezondheid het vermogen om zelfstandig te kunnen omgaan met ziekte, lijden en dood. Illich vond dat de geneeskunde dit vermogen aantast door ziekte, lijden en dood teveel te benaderen als technisch fenomeen in plaats van dat het een onderdeel is van het menselijk bestaan.

Het tweede paar sportschoenen heb ik onlangs besteld! En volgende maand ga ik een intensieve LSVT-training en boxlessen volgen bij een Parkinson Trainingscentrum. Ik heb er zin in!

Marianne, september 2021

De vraag ‘waarom noem je je website vechten tegen …?’ is me herhaaldelijk gesteld. Kan ik Parkinson niet beter als vriend, partner of metgezel beschouwen? Goeie vraag! Hij zette me aan het denken …

Ik ben van origine een conflictmijder. Ik hou niet van gedoe. Als het aan mij lag, leefden we allemaal in teletubbie-land en waren we allemaal vriendjes. De slogan van mijn vader ‘leef en laat leven’ heb ik vrijwillig als overgeërfd DNA aanvaard. Dus ik ben van harte bereid om vrede te sluiten met Parkinson, maar dan moet het wel een beetje van twee kanten komen. En dat doet het niet! Parkinson kwam onuitgenodigd mijn leven binnen, is achter het stuur gaan zitten, geeft mij commando’s die ik onvrijwillig moet navolgen, zorgt ervoor dat ik mijn baan, sommige vrienden en een deel van mijn bewegingsmogelijkheid kwijtraak en hij is niet van plan om ooit nog te vertrekken.

Mijn persoonlijk evangelie dat goed en fout niet bestaat, kreeg na deze bevinding een kanttekening. Mijn levensmotto was: als je je maar nooit oordeelt en iedereen vergeeft, dan bereik je echte vrede. In zekere zin sta ik daar nog steeds 200% achter, maar soms is dat wel een strijd. Soms vind ik iemand of iets gewoon stom. Parkinson vooral! Ik ben van mening – maar ieder mag daar anders over denken – dat ik mijn authenticiteit verlies als ik niet eerst deze emotie onder ogen kom. Natuurlijk wil ik niet in de boosheid blijven steken, want dat veroorzaakt weer stress (waar Parkinson weer van smult en dat wilde je nu juist niet). Maar door de realiteit van de diagnose heen het positieve gaan zien en de moed niet verliezen kan mijns inziens alleen vanuit daadkrachtige strijdlust. Ergens in de Bijbel staat de prachtige tekst: “we hebben niet te strijden tegen vlees en bloed, maar tegen machten, krachten en geesten van de duisternis”. Daarmee wordt volgens kenners een geestelijke strijd, een strijd in het hoofd (een strijd tegen piekergedachten, angst, zelfmedelijden, schuldgevoel …) bedoeld.

Het stigma bij Parkinson is dat het ‘een vreselijke ziekte’ is. Leuk vooruitzicht! Zie daaronder maar vrolijk te blijven. Dat is echt wel een strijd, hoor. Het blijkt trouwens helemaal niet bij iedereen vreselijk te verlopen en ik heb ervoor gekozen dan ook niet in dat stigma te geloven, zie mijn positieve voorbeelden. Misschien moeten we daarom af van het stigma en niet van de aandoening an sich. En kan ik mijn website beter noemen: Vechten Tegen Het Stigma Dat Parkinson Perse Een Vreselijke Ziekte Is. Ja, dat is misschien beter. Maar dan gaat dat weer voorbij aan het uitgebreide oefen- en leefstijlprogramma dat ik zie als voorwaarde om het stigma te ontmantelen. Want uit mijn heerlijk warme bed opstaan, de wandelschoenen aantrekken voor een uur lang Power Walking als het buiten pijpenstelen regent en het hele uur het hoge looptempo aanhouden is soms echt een gevecht.

Wat ik versta onder vechten is wellicht ook iets anders dan dat een ander eronder verstaat. Vechten is ook maar een woord. Ik denk bij vechten aan vechtkunst, Qigong, strategie (zie het schaakbord op mijn pagina’s), discipline, strijdlust, je eigen grenzen bewaken, Parkinson-boksen (dat wil ik nog gaan doen), niet bij de pakken neerzitten, mentale spierballen, positief blijven … en door wat doordachte manoeuvres de kracht van Parkinson ombuigen tot winst!

Graag wil ik dit stukje positief afsluiten door enkele van deze winstpunten te noemen:

• De diagnose heeft de relatie met mijn partner en sommige vrienden verdiept en blijft dat nog steeds doen;
• Ik doe nieuwe en interessante contacten op met lotgenoten en lieve trainers. Ik voel me verwant met andere Parkinsons. Voor mij voelt het alsof ik er een familie heb bijgekregen;
• Relativerend: er zijn ergere ziektes. En je kunt er oud mee worden;
• Eindelijk weet ik waar de motorische en niet-motorische klachten van de afgelopen jaren vandaan komen. En kan ik er wat aan doen;
• Mijn werkdruk is nu weggevallen;
• Ik voel me gezond, dankzij mijn nieuwe leefstijl;
• Ik krijg focus in mijn leven. Voorheen had ik 100 wensen, nu heb ik er nog maar 1 (een gezond, fit en positief medemens blijven);
• Het is boeiend om mezelf en mijn toekomst weer een beetje opnieuw uit te vinden. De Marianne 3.0

Dus toch houd ik het maar op ‘Vechten tegen Parkinson’. Met het volle respect voor hen die daar anders over denken/bij voelen. Juist de veelkleurigheid onder mensen maakt het plaatje van hoe je met Parkinson kunt omgaan compleet.

Marianne

Ps: zie ook beleving van de partner.

De eerste weken na de diagnose waren het meest ingewikkeld. Omdat ik nog niet aan iedereen wilde verraden dat er iets met mij aan de hand was, vertrouwde ik dit ‘geheim’ toe aan slechts een handjevol mensen, waaronder onze kinderen en enkele goede vrienden. Nog niet op mijn werk want, tja, je wil je leuke baan niet kwijt. En met de pillen zal het toch wel lukken om te blijven werken? Maar terwijl je hoofd dan op volle toeren aan je eigen ziekte en toekomst in de meest brede zin van het woord aan het denken is, moet je inhoudelijk goed-kloppende gesprekken voeren met anderen die in een verzuimsituatie zitten. Er wordt tenslotte – terecht overigens – een stukje professionaliteit van je verwacht.

Ondanks de pillen merkte ik dat mijn werk steeds moeilijker ging. Het typen en schrijven ging slechter en ik had toenemende last van concentratie- en overzichtsproblemen, welke nog eens verergerden als ik vermoeid raakte. En ik kon er niet omheen dat ik na een paar uur werken gewoon moe was. Vroeger was dat niet erg en had dat ook niet veel gevolgen, maar nu dus wel. Moeheid veroorzaakt direct toename van symptomen. Gelukkig hoefde ik dankzij de corona-maatregelen niet zo veel de weg op, hetgeen me heeft geholpen het nog een aantal maanden vol te houden.

Maar ik maakte wel wat hilarische situaties mee, hoor. Ik zal er eentje beschrijven. Toen er binnen de coronamaatregelen eventjes wat meer was toegestaan, ging ik op bezoek op een werkervaringsplek voor een kandidaat die ik begeleidde , welke was in een winkel. Na de inleidende kop koffie met kandidaat en manager en de start van een rondleiding door de winkel, liep ik al babbelende met de manager tegen een met jassen gevulde kapstok aan, om vervolgens bijna in een bak met knuffelbeesten te belanden. Een “ooh, sorry, wat zat er in de koffie?” en “ik moet nodig een bril aanschaffen” en een iets te overdreven lach van mij erachteraan, moest de situatie camoufleren.

Ik besef dat ik het nu echt moet gaan vertellen aan mijn werkgever. Man, wat zag ik daar tegenop! Ik heb een tijdelijk contract bij een erg fijne baas en vind mijn werk en collega’s erg leuk. Eigenlijk had ik hier wel 10 jaar willen blijven! Ik ben re-integratieadviseur – heb wat verstand van verzuimwetgeving – dus wist welke consequentie deze melding waarschijnlijk zou hebben.

In januari was ik zover. Of eigenlijk zou ik nooit zover geweest zijn als de toename van mijn klachten me er niet toe had genoodzaakt. Mijn werkgever reageerde echter enorm aardig en begripvol. Hij stuurde me na het gesprek bloemen met een ontzettend aardig kaartje. Wat een topgebaar! Na 2 weken werd ik bezocht door een eveneens erg vriendelijke bedrijfsarts. Ik werd volledig arbeidsongeschikt verklaard. Bam!

We bereidden een vervroegde WIA aanvraag voor en na een aantal weken volgde een alweer prettig gesprek met de verzekeringsarts van het UWV. Twee weken erna sprak ik de arbeidsdeskundige, wat ook een goed gesprek was. Niets dan lof over het UWV, hoor. Ik krijg een IVA. Niemand wil een ongeneeslijk, progressieve aandoening hebben, maar als het dan toch zo moet zijn, dan maar een IVA.

Tja, nu zit ik in de laatste week van mijn dienstverband. Het zal waarschijnlijk mijn laatste dienstverband ever zijn. Ik mijmer terug naar het moment 10 jaar terug, toen ik met trots mijn HBO-diploma HRM in ontvangst mocht nemen. Wat een mooie deuren zijn daarna geopend en wat een bijzondere dingen heb ik mogen doen.

Marianne, juni 2021