“Iedereen met Parkinson heeft zijn eigen klachtenmix, welke kan bestaan uit 4 hoofdonderdelen: beweging, stemming, denken en voelen”, aldus Dr. W. Oudegeest, revalidatiearts. “Dit maakt Parkinson een diverse en complexe aandoening, sommige delen zijn bij sommigen wel aangedaan en andere delen niet.
Dat Parkinson een aandoening is, waarin geen herstel mogelijk is, blijkt een misvatting. Inmiddels weten we dat de dirigent van de hersenen van iemand met Parkinson – de basale kernen – het af laat weten. Maar het goede nieuws is dat het orkest – het bewegingsapparaat – er nog wel is. Omdat de dirigent toenemend verkeerde of zelfs helemaal geen aanwijzingen meer geeft, leidt dat tot een slordige uitvoering door de orkestleden.
Wat nu? Is er iets wat de orkestleden kunnen doen of aanleren?
Het orkest kan door een inval-dirigent (de LSVT-interventie, een oefenprogramma) getraind worden met het doel om uiteindelijk weer zonder dirigent verder te kunnen spelen. Het orkest zal wellicht na de training nooit meer zo mooi kunnen spelen als vroeger, maar het kan wel proberen om met de nieuw aangeleerde vaardigheden een zo goed mogelijk uitgevoerde voorstelling ten gehore brengen.
Terug naar Parkinson. Bewegen begint met voelen/waarnemen van de omgeving en feedback van die zintuiglijke waarneming doorgeven aan de basale kernen. Bij mensen met Parkinson verloopt de automatische feedback niet meer zo goed als bij mensen zonder deze aandoening. Er is sprake van een sensomotorische integratiestoornis en een verminderd positiegevoel. Stel, je wilt op een stoel gaan zitten. Als je geen Parkinson hebt, neem je de omgeving in je op en vorm je je als het ware een beeld van de stoel in je hoofd voordat je je rug ernaar toe keert. Vervolgens – automatisch – weet je precies hoe ver je billen nog van de stoel af zijn en kun je er precies op de goede manier op gaat zitten. Bij een persoon met Parkinson loopt dat anders. De zintuiglijke informatie wordt niet meer automatisch verwerkt (de dirigent is er niet) en de billen (orkestleden) weten niet goed of ze al op hun plek van bestemming zijn. Soms ‘valt’ iemand met Parkinson in zijn stoel.
In een intensieve LSVT-training (16 uur, verdeeld over 4 weken) wordt aangeleerd om bewust, groter en daardoor weer normaler te bewegen. Bekend is dat mensen met Parkinson vaak kleinere bewegingen gaan maken: kleinere pasjes zetten, zachter gaan praten enz. We leren o.a. aan om (weer) grotere (BIG) bewegingen te maken. Dit nieuwe beweeg-gedrag kan vervolgens weer geautomatiseerd worden door veel te blijven oefenen. Het brein is namelijk in staat om zo nieuwe verbindingen teweeg te brengen. Verloren gegane connecties kunnen worden hersteld, niet beschadigde systemen kunnen verbeteren en mogelijk worden zelfs dopamineprocerende neuronen (enigszins) beschermd tegen verdere afbraak. Het is een vorm van neurorestauratie. Door de nieuw-aangeleerde beweging vaak te herhalen met grote inzet kan het geleerde optimaal inslijpen en zo een nieuw automatisme worden. Bij revalidatie kijken we naar de mogelijkheden en niet naar wat niet kan. Het glas is dus half-vol”
De training wordt bij diverse daarin gespecialiseerde fysiotherapiepraktijken of op Parkinson-sportscholen in het hele land gegeven. En ook in het Meander Medisch Centrum in Amersfoort, alwaar Dr. Oudegeest zelf werkzaam is als revalidatiearts.
Zie hier de you-tube opname die gemaakt is op het Wereld-parkinsoncongres in 2014, waarin de zeer enthousiaste dr. Oudegeest verder ingaat op Parkinson en LSVT
Zie ook het artikel over LSVT uit het Nederlands tijdschrift voor revalidatiegeneeskunde hierna: