Mijn eigen voorliefde voor koud douchen, in de winter in open water baden en hieronder (foto’s) een workshop ijsbaden, startte om precies te zijn op 26 juli 2016 (op de 22ste verjaardag van mijn dochter), als respons op het zien van een documentaire van Wim Hof.

Hierna heb ik wat verzamelde informatie van Wim Hof, Prof. Dr Andrew Huberman, dr. Anna Lembke en Prof. Dr. M. Cohen samengevat:

Wim Hof

Wim Hof, oftewel ‘the Iceman’, staat bekend om zijn liefde voor voor koude lucht en koud water. Hij pleit ervoor dat iedereen elke dag een ijskoude douche zou moeten nemen, opbouwend in een paar weken van 15 seconden naar 2 minuten onder het motto ‘one cold shower each day, keeps the doctor away’! Ik heb mezelf aangeleerd om ’s morgens, na het wakker worden en een lekkere kop koffie, tussen de 1 en 5 minuten onder de koude douche te staan. Na afloop voel ik me mentaal en fysiek kiplekker.

Hof heeft onvoorstelbare resultaten gezien bij mensen die o.a. lijden aan kanker, MS, depressies, Ziekte van Lyme en Parkinson. Waar dat precies aan ligt, is niet bekend, maar men vermoedt dat verhoging van de dopamine-spiegel of BDNF ermee te maken heeft. Andere gunstige effecten zijn dat het nemen van een koude douche de wilskracht verhoogt, doorbloeding verbetert en je immuunrespons versterkt. Mooi meegenomen, toch?

In eerste instantie voelt het koude water op je lichaam aan als een enorme schok. Die eerste 10 seconden wennen – moet ik bekennen – eigenlijk nooit. Maar vrees niet, want tenzij je last hebt van vasculaire problemen (hoge bloeddruk die met medicatie behandeld wordt, beroerte, hartfalen) syndroom van Raynaud of epilepsie, kan iedereen een koude douche tot 30 seconden om mee te beginnen goed verdragen. Eventueel start je met een warme douche en zet je de kraan geleidelijk op kouder of douche je om te beginnen eerst je benen koud. Ik zelf vind dat niet fijn en ga liever gelijk cold-turkey 🙂

Voor de website van de Parkinsonvereniging heb ik een stukje mogen schrijven over de Wim Hofmethode en Parkinson: https://www.parkinson-vereniging.nl/archief/bericht/2022/02/10/De-Wim-Hofmethode-The-iceman

Je kunt ook klikken op deze button als je meer over de methode van Wim Hof an-sich wil lezen:

Prof. Dr. A. Huberman

De neurowetenschapper Prof. Dr. Andrew Huberman heeft onderzocht op welke manieren het dopamine-level kan worden beïnvloed en is tot de conclusie gekomen dat koud douchen of het zwemmen in koud water het niveau van dit stofje met 250 % (!) duurzaam kan verhogen. Hij zegt het volgende over het beïnvloeden van je dopamine huishouding (hij gaat uit van een normale situatie, dus niet van iemand met Parkinson):

“De mens beschikt over 2 soorten dopamine-circuits:

a) een aangeboren of door omstandigheden bepaalde basishoeveelheid dopamine. Deze fluctueert over de dag een beetje. Een lage basishoeveelheid vertaalt zich in introversie, lage motivatie en focus, weinig enthousiasme, rustige persoonlijkheid.

b) dopamine-pieken, veroorzaakt door opwindende ervaringen.

Er zijn 2 soorten pieken:

• Pieken waarna de basishoeveelheid dopamine na het einde van de piek hoger is dan voor de piek. Deze basishoeveelheid gaat alleen omhoog als je iets doet en het gaat dan om deze acties:
  • Koud douchen, zwemmen in koud water;
  • Vasten;
  • Vrijwillig en vanuit je eigen intrinsieke motivatie afzien van iets wat je graag wil, maar eigenlijk niet goed is voor je;
  • Gedisciplineerd moeite doen voor iets wat je leuk vindt en tegelijk goed voor je is (sport, mediteren, qigong, iets nieuws leren), waarbij je focust op/geniet van het proces zelf en het niet doet voor het applaus van anderen. Let op: iets wat jíj leuk vindt om te doen. Tegen je zin in hardlopen is niet dopamine- bevorderend!
• Pieken waarna de basishoeveelheid dopamine na het einde van de piek lager is dan voor de piek. De piek is dan veroorzaakt door korte termijn-plezier die iets verslavends heeft bijvoorbeeld ongezond eten, alcohol, porno, nicotine, gamen, opscheppen, social media, youtube filmpjes kijken. Elke verslaving waar je eigenlijk mee wil stoppen, maar dat niet zo goed kan”

Nog wat statements van Prof. Dr. Huberman om je visie op piekervaringen te verrijken:

• Vind je balans tussen afzien en plezierige ervaringen;
• Verwacht niet steeds dezelfde beloning van de leuke activiteiten die je doet;
• Leg je verwachtingen van het leven niet te hoog;
• Verlang niet terug naar eerdere pieken;
• Wees tevreden met wat je hebt.

Huberman citeert wat stellingen uit het boek ‘dopamine nation, finding balance in the age of indulgence‘ van Dr. Anna Lembke:

1. Het onbegrensd streven naar plezier (en vermijding van pijn), leidt tot pijn;
2. Herstel begint met afzien;
3. Afzien reset het brein-beloningssysteem en daarmee kan ons vermogen groeien om te genieten van kleine dingen;
4. Zelfbevrediging schept letterlijk en figuurlijk ruimte tussen verlangen en consumptie, een noodzaak in onze met dopamine overspoelde wereld;
5. Medicatie kan balans herstellen, maar we verliezen een kans met het nemen van pijnstillers;
6. Pijn ondergaan reset onze balans naar plezier;
7. Hoed je voor het verslaafd raken aan pijn;
8. Radicale eerlijkheid bevordert bewustzijn, intimiteit en een tevreden mindset;
9. Sociale schaamte bevestigt dat we tot de menselijke stam behoren;
10. In plaats van wegrennen van de wereld, kunnen we ons plekje erin vinden.

Terug naar koud douchen. Deze uitdaging kun je op verschillende manieren ondergaan:

• Proberen, al douchende, langzaam te blijven doorademen en ontspannen te blijven;
• De kou juist vóelen, er echt ‘ín stappen’;
• Aan andere dingen denken, opdat je jouw aandacht van de kou juist weg richt.

Voor het effect op je dopamine-spiegel maakt het volgens Prof. Dr. Huberman niet uit vanuit welke houding jij de koude douche ondergaat..

In de podcast hieronder kun je hem het bovenstaande zelf horen vertellen. Na ongeveer 1.35 gaat het over koud water.

Prof. Dr. Marc Cohen (Traditionel Chinese Medicine)

Prof. Dr. Marc Cohen (professor in de Chinese Traditional Medicine) pleit juist voor een afwisseling tussen warm (Yang) en koud (Yin). Hij nuanceert daarmee de extreme praktijk van Wim Hof en stelt dat juist het zoeken van een balans tussen Yin en Yang gezondheidsbevorderlijk is. Een hete sauna is prima, afgewisseld of beëindigd met een koude douche of bad. Hij is niet perse een voorstander van het shockeffect dat optreedt als je je direct helemaal blootstelt aan koud water, maar raadt aan eerst een been onder koud water te doen, dan het andere en de blootstelling stapsgewijs uit te breiden. En je dus eerst stevig op te warmen onder een hete douche, alvorens je de kraan op koud zet. Comfortabel discomfort, noemt hij het. Niet te extreem.

Kijk maar wat jou aanspreekt!

Tenslotte

De in de 19e eeuw levende, ongeletterde Oostenrijkse boer Vincent Priessnitz paste hydratherapie en later ook koud waterbaden toe tegen allerlei soorten ziekten. Hij won daarmee aandacht van vele artsen die deze therapie ook gingen toepassen.