Deze trilogie, waarvan intussen het eerste deel verfilmd is en momenteel in de bioscoop draait onder de naam ‘The Salt Path’ (aanrader!), is een inspirerend, openhartig en beeldend geschreven waargebeurd verhaal. Het gaat over omgaan met materieel verlies, de diagnose Parkinsonisme (CBD), de helende kracht van de natuur en de herontdekking van de ware betekenis van het leven.

Waar gaat de trilogie over?

Boek 1: Het zoutpad

De schrijfster van het boek, Raynor en haar man Moth zijn al meer dan dertig jaar samen. Hun oude boerderij in Wales hebben ze in de loop der tijd steen voor steen opgeknapt en omgebouwd tot een goedlopende B&B.

Dan raken ze binnen een paar dagen alles kwijt. Ze verliezen hun huis door een speculatiefout en als klap op de vuurpijl krijgen ze dezelfde week te horen dat Moth een terminale ziekte heeft en waarschijnlijk nog maar enkele jaren te leven heeft. Hij krijgt van de arts het advies mee om zich niet teveel te vermoeien en op te letten bij traplopen.

Ontdaan van hun huis, spullen en bijna alle financiele middelen nemen zij met de moed der wanhoop een impulsief besluit: ze gaan de eeuwenoude South West Coast Path lopen als therapie tegen boosheid over de oneerlijke rechtspraak. Het is een route van duizend kilometer langs de zuidkust van Engeland. Met twee rugzakken en een tentje starten ze hun wandeltocht door het oeroude, ruige landschap van rotsen, kliffen, zee en lucht. Met elke stap, door iedere ontmoeting, en ondanks alle moeilijkheden die ze onderweg tegenkomen, verandert hun tocht in een bijzondere ontdekkingsreis met een verrassende afloop.

Moth stopt gedurende de lange wandeling met zijn medicatie (pregabaline tegen zenuwpijn) en na een periode met vervelende ontwenningsverschijnselen, knapt hij na enkele weken doorstappen enorm op. Hij beweegt beduidend soepeler en vlotter, zijn tremor vermindert en hij is weer in staat thee te maken, zijn schoenveters te strikken en zonder hulp zijn eigen rugtas om te doen (terwijl hij voor de tocht niet in staat was een jas aan te trekken vanwege een pijnlijke schouder). Of dat alles ligt aan de helende kracht van de natuur, de vrijheid die Moth nu ervaart, hun schaarse eetstijl (intermitting fasting) of de extreme fysieke uitdaging van het wandelen over oneffen paden, wordt in het boek in het midden gelaten.

Boek 2: De wilde stilte

Het tweede boek pakt het verhaal op waar het eerste boek eindigde. Moth gaat studeren om zo met de kleine studiebeurs die hij ontvangt hemzelf en zijn vrouw te onderhouden. Als ze daardoor terugkomen in de bewoonde wereld, voelt een dak boven hun hoofd benauwd, vreemd en ontluisterend. De terugkeer naar een normaal bestaan is moeilijk – totdat een ongelooflijk gebaar van iemand die hun verhaal heeft gelezen alles anders maakt. De kans nieuw leven te blazen in een prachtige, oude boerderij diep in de heuvels van Cornwall en het door landbouw verarmde land stukje bij beetje terug te geven aan de natuur, lijkt hun redding.

Totdat blijkt dat de gezondheid van Moth duidelijk weer verslechtert …

Boek 3: Landlijnen

Het boek begint er mee dat het met Moth niet goed gaat. Het lijkt alsof er na jarenlange, opgebloeide hoop toch een einde is gekomen aan zijn worsteling tegen de ziekte, het onvermijdelijke gebeurt en hij en Raynor afscheid van elkaar moeten nemen.

Zonder dat beiden een echt besluit durven te nemen, wordt hun aandacht echter getrokken naar een nog zwaardere wandelroute dan Het Zoutpad. Zal dat helpen tegen de toenemende aftakeling waarin Moth lijkt te zijn terechtgekomen? Het betreft een tocht van meer dan 1600 kilometer, van het noorden van Schotland naar de kust van het zuidwesten van Engeland. Ze trekken allebei weer de wandelschoenen aan en merken dat zij weer op pad gaan. In eerste instantie twijfelend. Maar het is hun laatste strohalm.

De schrijfster doet wederom in haar unieke, beeldende, empathische stijl verslag van de zwaarste wandeling die zij en haar man Moth tot dan toe ondernamen. Te beginnen met de Cape Wrath Trail – een zware route van honderden kilometers door de Schotse Hooglanden, over afgelegen bergen, door gletsjerdalen en langs diepe lochs – maken zij uiteindelijk een 4 maanden durende tocht, van het uiterste noorden van Schotland naar de vertrouwde kust van het zuidwesten. En wederom heeft deze zware wandeling een magische uitwerking op de gezondheid van Moth …

Het boek eindigt met de ongelofelijke tekst:

De arts loopt door de kamer in een gloed van groen winterlicht dat van coniferen buiten de ramen komt. Hij is opgewekt, spraakzaam. ‘Hoe voel je je, Moth?’ ‘Goed, echt goed. Beter dan ik mij in jaren heb gevoeld’. ‘Hoe denk je dat dat komt? Waarom voel je je zo goed?’, vraagt de arts. ‘Omdat we afgelopen zomer 1600 kilometer hebben gewandeld, van het Noorden van Schotland naar Cornwall’. De arts zegt: ‘Oke, dat is een heel eind. Nou, we hebben de uitslagen van je DAT-scan. Wil je ze zien? Wat denk je dat je zult zien? Wat zou je graag willen zien?’ Moth kijkt opzij en zegt: ‘wat ik graag zou willen zien? Ik zou graag willen zien dat het scherm oplicht als een kerstboom’ … ‘Daar heb je hem. Daar is je kerstboom’ … Wat we zien zijn twee verzamelingen uitslagen: de oude DAT-scan van 10 jaar terug, die een abnormaal beeld liet zien en deze, de nieuwe, die een normaal beeld toont. ‘Met de kennis die we van Parkinsonismen hebben, zou het ene niet na het andere moeten komen’. Moth zit roerloos op de plastic stoel en staart ongelovig naar het computerscherm… Alle wetenschappelijke kennis van vandaag zou zeggen dat dit niet mogelijk hoort te zijn, dat normaal niet na abnormaal komt. Maar we weten wel dat een aantal gebieden in de hersens kan groeien in reactie op fysieke activiteit en we weten dat neuroplasticiteit bestaat, ook al is daar nog heel weinig over bekend…

En ik?

Mijn avontuurlijke geest werd al lezende geraakt door de beeldend beschreven sfeer van het zwerversbestaan van het echtpaar. Doorzetten als het niet meer lijkt te kunnen, het ontmoeten van nieuwe mensen en nieuwe situaties, het samen oplossen van problemen, wandelen om te vergeten en leven met de sterke kracht van de natuur, moeten heerlijk zijn.

Maar ik werd het meeste geraakt door de afloop van deze trilogie. Deze had ik namelijk niet verwacht! Een genormaliseerde DAT-scan! Is het dan misschien toch mogelijk om de progressie van een neurodegeneratieve aandoening om te keren? Om je weer ‘goed’ te voelen na jarenlang ‘struikelen’?

In dit boek heeft de hoofdpersoon weliswaar Parkinsonisme en geen Parkinson (hoewel je zoiets mijns inziens bij leven nooit helemaal zeker kunt weten). Feit is dat beide aandoeningen worden gediagnostiseerd door een afwijkende DAT-scan en er dus in beide gevallen iets mis is met het dopamine-transportsysteem. Dus: als deze wandeltocht bij Parkinsonisme werkt, waarom zou dit niet ook bij gewoon Parkinson werken? In een interview zegt de boekschrijfster dat zij iemand kent met Parkinson die elke dag 5 mijlen loopt en na 15 jaar nog maar milde klachten heeft.

Mijn man en ik kochten vorige maand een caravan. We noemen hem ‘Ons Zoutpad’ en reizen grote natuurgebieden af (Veluwe, Utrechtse Heuvelrug). Om te wennen. We hebben namelijk nog nooit een caravan gehad. Op zich al een leuk en spannend avontuur samen. Vanaf onze campeerplek struin ik nu urenlang over oneffen bospaden met takken, stenen, boomwortels en trotseer ik de kleine hoogteverschillen die mij door bossen en langs meren leiden. Tien, vijftien, twintig en zelfs vijfentwintig kilometer per dag ging al snel goed, maar afgelopen week wandelde ik opeens op 1 dag 30 kilometer. Weliswaar verdeeld over 3 tochten van ongeveer 10. Zie foto hieronder. Ik voel me een verbaasde toeschouwer van wat kennelijk mogelijk is 5 jaar na diagnose Parkinson. Na aanvankelijke, kilometers lange strijd om in de pas en uit de stroop, kramp en dronkenmansgang te komen (wie Parkinson heeft, begrijpt wat ik bedoel), gingen mijn voeten maar door en door. Links rechts links rechts. Kan me niet herinneren dat ik ooit eerder in mijn leven 25 of 30 kilometer op een dag liep :-)!